Galeria Sztuki Współczesnej BWA

Wystawa stanowi moment przejścia – wchodzenia w etap samodzielności zawodowej i wkraczania w obszar nieznanych topografii, gdzie wśród zakrętów, przeszkód i wzniesień, konstruują się nowe osobiste choreografie, redefiniujące naszą relację ze światem.

Chodnik, schody, kolumna czy narożnik budynku – te typowe elementy przestrzeni miejskiej stały się scenografią dla cyklu Körperkonfigurationen (Body Configurations,1972–1982) autorstwa VALIE EXPORT. Jej zdjęcia prezentują zurbanizowany krajobraz jako obszar ćwiczeń, którym poddawane jest ludzkie ciało. Zastygłe, przyklejone do materialnej ramy, utrwalone w pozie wyrastającej z naśladowania geometrii codziennego otoczenia, w Körperkonfigurationen VALIE EXPORT pokazuje ciało zdyscyplinowane, wytresowane, dopasowane do zewnętrznych wobec niego miejskich mikrostruktur. To przestrzenie zmierzone, zaprojektowane i formalnie opisane, rytmizujące i narzucające szerokiemu spektrum somatyczności określone sposoby bycia. Styk ciała i świata staje się u artystki polem konfrontacji – doświadczenia wyrastającego z poczucia niemocy, oddzielenia, oderwania. Doświadczenia, którego ceną są potknięcia, stłuczenia, siniaki i blizny.

Spod tak skrojonej materii świata wystaje jednak delikatna podszewka utkana z jednostkowej wewnętrznej rzeczywistości pozwalającej przeżywać świat przez pryzmat stanów i doświadczeń a nie form i dookreśleń. Zamiast rzeczowników, uniwersum czasowników, w którym moment spotkania ze światem, wyjścia poza znane granice to tworzenie się rozległego krajobrazu aktywnych sieci: materialnych, społecznych, kulturowych, biologicznych. To proces odczuwania i wyobrażania współdzielonej teraźniejszości, w której mieści się wiele równoczesnych narracji. Jest to działanie przesuwające i rozciągające granice – otwierające nas na inne ciała (ludzkie, nieludzkie i wszystkie te, które są pomiędzy), inne tryby czasowości, na przenikające się her-/historie.

Według Juhaniego Pallasmy stajemy wobec świata wyposażeni we wszystkie nasze zmysły i przeżywamy go jako część naszego egzystencjalnego uniwersum, a nie jako przedmiot spojrzenia znajdujący się na zewnątrz nas. Wyłaniające się z takiego zetknięcia relacje tylko z pozoru są statyczne. Tworzone są bowiem na nowo z każdym poruszeniem ciała, przesunięciem wzorku, wędrowaniem idei, zmieniających się napięć między kształtami. Myślimy naszymi ciałami, myślami i wnętrznościami w równym stopniu co naszymi mózgami. Przekraczanie progu świata pobudza wyobraźnię tworzącą obrazy wyrastające z materii i niewidocznych splotów. Nasze komunikowanie się z otoczeniem i podróżowanie po jeszcze niezmapowanych przez nas terenach może odbywać się poprzez nieświadomą, ucieleśnioną i egzystencjalną absorpcję a nie tylko intelektualne i werbalne odnotowywanie faktów. Wpisana w nas poetyka wyobraźni materialnej pozwala na zanurzenie się w pozawizualnej wrażliwości – tej materialnej i taktylnej, ale i tej będącej domeną wspomnień i mentalnych obrazów. Jesteśmy skończonymi biologicznymi i historycznymi istotami wędrującymi po bezgranicznym otoczeniu utkanym z naszej ucieleśnionej świadomości i naszego bycia w świecie i bycia ze światem.

Małgorzata Jędrzejczyk

Wernisaż 5 lipca 2024 roku o godzinie 18:00 – wstęp wolny.
Wystawa potrwa do 28 lipca 2024 roku.