Galeria Sztuki Współczesnej BWA

Historia powstania Galerii Sztuki Współczesnej BWA (dawniej Biura Wystaw Artystycznych w Katowicach) jest konsekwencją realizacji koncepcji z pierwszych lat powojennych zmierzających do utworzenia w Polsce instytucji wystawienniczej upowszechniającej plastykę.

Odwołując się do wzorów przedwojennego Instytutu Propagandy Sztuki w Warszawie centralna instytucja wystawiennicza z delegaturami na terenie całego kraju miała popularyzować sztukę. Delegatura Centralnego Biura Wystaw w Katowicach powstała 1 sierpnia 1949 roku, mieściła się przy ulicy Dworcowej 13. W galerii pokazywano głównie wystawy monograficzne twórców lokalnych i wystawy agitacyjne pod hasłami politycznymi: „Praca i pokój” (1950), „Przyjaźń i pokój” (1951), „Młodzież w walce o pokój” (1951), „Lenin i Stalin w dobie Rewolucji Październikowej” (1952), „Stalingrad wczoraj i dziś” (1953).

W połowie lat 50. pojawiają się próby przełamania obrazu instytucji typowy dla okresu realizmu socjalistycznego. W 1966 roku przyznano nową lokalizacje na budowę pawilonu wystawienniczego, w centrum miasta przy ul. Armii Czerwonej (obecnie al. W. Korfantego). Projektantem otwartego 5 stycznia 1972 roku budynku był Stanisław Kwaśniewicz, współpracujący z  konstruktorem Franciszkiem Klimkiem. Wystrój wnętrza zaprojektował Wojciech Szostak. Płaskorzeźby dekorujące elewację są dziełem Teresy Michałowskiej-Rauszer i Jerzego Kwiatkowskiego. Już w tym samym roku po raz pierwszy została zorganizowana Intergrafia, prezentująca najciekawsze dokonania twórczości graficznej i Biennale Plakatu Polskiego. Imprezy te na stałe zagościły w programie galerii.

W latach 80. prezentowane były m.in. prace Jonasza Sterna (1989), Jerzego Nowosielskiego (1989), grafiki Albrechta Dürera (1983).

W latach 90. pokazywane były monograficzne wystawy m.in. Jerzego Modzelewskiego (1994), Zenona Moskwy (1995), Leona Tarasewicza (1995), Henryka Stażewskiego (1995), Jana Berdyszaka (1996), Andrzeja Szewczyka (1996), Łukasza Korolkiewicza (1997), Kajetana Sosnowskiego (1998), Magdaleny Abakanowicz (1998), Piotra Potworowskiego (1990), Marii Jaremy (1999).

Po 2000 roku można było oglądać prace takich artystów jak np. Gerard Richter (2005), Armando (2007), Jacek Rykała (2007/2008), Klaus Staeck (2008), Roger Ballen (2008/2009), Antonio Saura (2010).

Od 1991 roku w Galerii Sztuki Współczesnej BWA jest organizowane Triennale Grafiki Polskiej. W 1997 roku po raz pierwszy miały miejsce Międzynarodowe Spotkania Sztuki.

Do najciekawszych wystaw zaliczają się projekty kuratorskie tj.:

• „Pustynna burza” (1994),
• „Sztuka mediacji energetycznych” (1995),
• „Poliptyk” (1998),
• „Katowicki Underground Artystyczny po 1953 roku” (2003),
• „Signal box/Nastawnia” (2004),
• „Pewna Finlandia” (2007),
• „Śląsk Active” (2005, 2006, 2008),
• „W stronę innego” (2005),
• „Wszystkie kolory są dozwolone pod warunkiem, że nie przeszkadzają w handlu” (2008),
• „Labirynt pamięci. Oblicza zła 1939—2009” (2009).

Równolegle ze zmianą statusu galerii w 2008 roku (zmiana nazwy z Biuro Wystaw Artystycznych w Katowicach na Galeria Sztuki Współczesnej BWA), zostało zaprojektowane nowe logo. W swej formie podkreśla ono dwa niezależne pogramy wystawiennicze, realizowane na głównej sali i w Małej Przestrzeni, otwartej zwłaszcza dla młodych twórców. Odbyły się w niej już m.in. całoroczne cykle „Przypadkowe przyjemności” (2009), „Replikantki” (2010).

Galeria Sztuki Współczesnej BWA należy do najważniejszych, największych instytucji w Polsce, zajmujących się sztuką najnowszą i  pokrewnymi jej dziedzinami. Jest niezależna artystycznie, finansowana ze środków budżetowych miasta Katowice. Otwarta jest na wszystkie zjawiska w sztuce wizualnej. Prezentuje w swoich salach zarówno artystów uznanych, jak i młodych twórców. Pokazuje sztukę polską i zagraniczną w  szerokich kontekstach kulturowych. Istotną częścią działalności galerii są spotkania z artystami, pokazy filmów, performance, dyskusje, sesje, wykłady, warsztaty plastyczne i inne działania edukacyjne.

Galeria Sztuki Współczesnej BWA prowadzi również działalność wydawniczą, której owocem są zarówno albumy i katalogi wystaw, jak i istotne merytorycznie prace wybitnych krytyków, historyków i teoretyków sztuki, niezbędne dla wszystkich zainteresowanych najnowszą kulturą.

Przestrzeń wystawiennicza galerii należy do największych w kraju. Duża sala ekspozycyjna (800 m kw.) daje możliwość modelowania wnętrza zależnie od potrzeb ekspozycji.

Kierownicy i dyrektorzy galerii:

• Witold Ciechanowicz (1949–1956)
• Helena Maria Ciecierska (1956–1957)
• Stanisław Tejwan (1957–1967)
• Witold Ciechanowicz (1967–1977)
• Stanisław Gajewski (1977–1987)
• Czesława Panek (1988–2006)
• Marek Kuś (od 2006).

Więcej informacji o  prezentowanych w galerii wystawach znaleźć można w obszernej monografii  „Biuro Wystaw Artystycznych w Katowicach 1949–1999” autorstwa Marka Meschnika.